Bilgisayar ağı nedir?
Bir çok bilgisayarın haberleşmesini sağlayan sisteme bilgisayar ağı denir
Tarihçe
Küçük bir alan içerisindeki veya uzak mesafelerdeki bilgisayarların iletişim hatları aracılığıyla birbirine bağlandığı, dolayısıyla bilgi ve sistem kaynaklarının farklı kullanıcılar tarafından paylaşıldığı, bir yerden başka bir yere veri aktarımının mümkün olduğu iletişim sistemi. En az iki bilgisayarı birbirine bağlayarak bir ağ oluşturulur. 1980'li yıllarla birlikte, ethernet ve lan teknolojisinin gelişmesiyle, kişisel bilgisayarlar ve ofisler bilgisayar ağlarına kavuşmuştur. En bilinen ve en büyük bilgisayar ağı, İnternettir.
İlk bilgisayar ağı, İleri araştırma Projeleri Ajansı'nın Amerikan Savunma Bakanlığı için geliştirdiği İleri Araştırma Projeleri Ajansı Bilgisayar Ağı yani ARPANET (Advanced Research Projects Agency Network)'tir.
Amaçları
Bilgisayar ağları çeşitli amaçlar için kullanılır:
1- İletişim kolaylığı: Ağ kullanan insanlar mail, chat odaları, videolarla v.b.daha kolay ve etkili iletişim kurabilirler.
2- Donanım paylaşımı: Ağ dünyasında, ağ üzerindeki herhangi bir bilgisayar ağda paylaşılan donanım kaynaklarına ulaşabilir ve bunları kullanabilir. Örneğin ağdaki bir bilgisayar ağın paylaşıma açık yazıcısından kendi bilgisayarı üzerinden çıktı alabilir.
3- Dosya, veri veya bilgi paylaşımı: Ağdaki yetkili kullanıcı ağ üzerindeki diğer bilgisayarlardaki veri ve bilgilere ulaşabilir. Ağdaki bu bilgi ve verilere kolayca ulaşabilme seçeneği bir çok ağın önemli bir özelliğidir.
4- Yazılım paylaşımı: Ağa bağlı kullanıcı ağdaki uygulama programlarını uzaktaki bilgisayarlara kurabilir.
Bilgisayar Ağı Türleri
Bilgisayar ağları büyüklüklerine, topolojilerine ve kullanılan protokollere göre çeşitli türlere ayrılırlar.
Coğrafyalarına göre:
PAN - Personal Area Network
LAN - Local Area Network
MAN - Metropolitan Area Network
WAN - Wide Area Network
VPN - Virtual Private Network
CAN - Controller Area Network
SAN - Storage Area Network
Topolojilerine göre:
1- Yıldız (Star) Topolojisi
2- Ağaç (Hiyerarşik) Topolojisi
3- Halka (Ring) Topolojisi
4- Ortak Yol (BUS) Topolojisi
5- Örgü (Mesh) Topolojisi
6- Gelişmiş Yıldız Topolojisi
Ortamlarına göre:
1- Ethernet
2- Token Ring
3- FDDI
4- ATM
Bilgisayar ağı katmanı
Bilgisayar ağı katmanının ana görevi yönlendirmedir (routing). İletilen veri blokları ağ katmanına geldiğinde paket olarak adlandırılır. Yönlendirme işlemi paketlerin yerel network dışında diğer bilgisayar ağlarına gönderilmesini sağlar.
Bilgisayar ağı katmanında iki istasyon arasında verinin iletimi kontrol edilir. Bu veri iletilmesi sırasında bunun en ekonomik yoldan gerçekleşmesine dikkat edilir. Bu katman sayesinde verinin routerlar aracılığıyla yönlendirilmesi sağlanır. Yönlendirme işleminde verinin ağ adreslerine bakılır.
Bilgisayar ağı aşamasında mesajlar adreslenmesi ve mantıksal adreslerin fiziksel adreslere çevirilmesi gerçekleştirilir. Bu aşamada network trafiği, routing gibi işlemler de yapılır. Ağ katmanında verilen hizmet bağlanlantı durumuna göre; Bağlantısız Hizmet (UDP) ve Bağlantılı Hizmet (TCP)olmak üzere iki türdür.
Sunucu (Server);Sunucu, dosya depolamak ve bu dosyalara ag üzerinden erismek için kullanilan basit bir sistem olabilecegi gibi, birçok hard-disk içeren, yedekleme üniteleri ve cd-rom sürücüleri olan kompleks sistemler olabilir. Printer, fax makinalari, modemler, internet erisimi, vs. gibi kaynaklarin ag üzerinde paylasilmasina yardimci olur. Server’a baglanan bilgisayarlara istemci (client) denir. Sunucular genelde, veritabani dosyalarini, birçok yazilim istemcisinin erisimine sunar.
Hub ;Hub’in görevi kendisine ulasan sinyalleri alip yine kendisine bagli olan ag ekipmanlarina dagitmaktir. Hub bu islem sirasinda bir tekrarlayici görevi görür ve sinyali güçlendirir.
Mbps; Saniyede 10 milyon bit (Millions of bits per second)
Switch; Switch’ler daha kompleks ve daha verimli hublardir. Portlari arasinda direk kanal olusturma yetenegi vardir. Ağ performansini arttirir.
Node; Bir ağ ekipmani (hub veya switch gibi) ile haberlesebilen, server, printer, fax makinasi, vb.
Workgroup; Küçük haberlesebilen bir grup olusturabilmek için, tek bir switch veya hub’a bagli node’lara denir.
10BASE-T Kablo Her iki ucunda RJ-45 konnektörü bulunan, Kategori 3 kablolamayi destekleyen 10 Mbps ethernet standardinin kablosu.
Server Tabanli Ağlar; Server tabanli aglarda “server” agin yöneticisidir. Tüm node’lar server’a baglidir. (Star yapida hub araciligiyla). Bu aglarda sunucu ortak kullanima açilan yazilim, printer, fax modem, internet erisimi gibi kaynaklari, istemcilerin erisimine sunar.
Sunucu bir hakem gibi davranir ve node’lar bilgi istediginde önce server’la konusur ve server istenilen bilginin yerini tesbit ederek, kullanicin erisim haklarina göre veriye ulasimini saglar.
Peer-to-Peer Ağlar; Bu ag yapisinda server kullanilmaz, herbir istemci kendi hard diskine sahiptir. Her node birbiri ile konusabilir ve istedigi bilgi veya servisi alabilir. Istemciler diger istemcilerin kullanimina açmak istedikleri veri veya servisi paylastirirlar.
Ağ Ekipmanları
Ağ Adaptör Kartlari; Ağ Adaptör Kartlari (Ağ Arabirim Kartlari) ag yapisinin temelini olusturur. Günümüzde bazi bilgisayarlar üzerinde ag adaptör kartiyla gelir. Eger bilgisayarinizda böyle bir kart yoksa anakart üzerindeki bos bir slota, modem veya ses karti takar gibi kisa sürede takilabilir. Ağ arabirim karti bilgisayarinizla ag arasindaki baglantiyi saglar. Veriyi Ethernet aginin okuyabilecegi ve kabul edecegi formata çevirir. Bu kartlar üzerinde hub veya switch’e baglayabilmeniz için konnektörler bulunur. Ağ Arabirim Kartlari driver (sürücü) dedigimiz üretici firma tarafindan yazilan software’lerle gelirler. 10 Mbps veya 10/100 Mbps çift hizli çalisabilen ethernet kartlari vardir.
Hub; Hub’lar star topoloji aglarda merkezi baglanti üniteleridir. Hub kendisine baglanilan tüm node’larin birbirleri ile iletisim kurmasini saglar. Hub’a baglanilan her ekipmanin kendi güç kaynagi oldugu gibi hub’inda kendi güç kaynagi vardir. Hub üzerinde bulunan durum isiklari ag durumunu izlememizi ve ariza tesbit islemlerini kolaylastirir. Ikiden fazla hub birbirine baglanabilir fakat Ethernet standartlarinda bazi sinirlar vardir. Hub-Hub baglantilari yerine switchlerden hub’lara gidilebilir, ve bu durum ag performansini arttirir. 10 Mbps veya 100 Mbps aglar için hub’lar bulunmaktadir.
Bridge; Bridge’ler bagimsiz workgrouplari birbirine baglamak için kullanilir. Veri yönlendirme islemi yapar. 10 Mbps ve 100 Mbps aglari birbirine baglayabilir.
Switch; Switchler daha öncede bahsedildigi gibi daha kompleks Hub’lardir. Büyük bir agi segmentlere (parçalara) bölerek ag performansini arttirir. Herhangi bir node’tan gelen verinin tüm aga dagitilmasi yerine istenilen node’a dagitilmasini saglar. Ag durmunu izler, veriyi gönderip, iletim isleminin yapilip yapilmadigini test eder. Bu özellige “store and forward” (depola ve ilet) denir.
Repeater; Repeater (tekrarlayici), ethernet ag standartlarinda merkezi baglanti noktasi ile node arasindaki mesafenin maximum sinirinin asmasi durumunda kullanilir. Sinyali alip, güçlendirip, gönderme özelligine sahiplerdir. Hub veya switchler de birer repeater görevi görür.
Router; Router’lar ag trafigini filtre eder ve dosyanin dogru yere gönderilmesini saglamak için degisik protokolleri birbirine baglar. Bu filtreleme isleminden dolayi router, switch veya bridge’den daha yavas çalisir. Hub veya switch’lerden farkli olarak router’lar ag yönetim hizmetleri sunarlar.
Protokol; Ag üzerinde veri iletimi için kullanilan kurallar veya islemler.
PC Adaptör Kartları; Laptop (dizüstü) bilgisayarlar ethernet agina kredi kartina benzer kartlarla baglanabilir. PC kartlari bütünlesik fax/data ve modem özelligine sahip olabilir .
Ağ İşletim Sistemi Nedir?
Ağ Isletim Sistemi (NOS) ag üzerinde bilgisayarlarin ve diger ekipmanlarin birbirleri arasinda veri alip göndermelerini saglarlar. Windows95, Windows NT, veya Macintosh gibi baska amaçlar için kullanilabilen isletim sistemleri ve sadece ag isletim sistemi olarak kullanilabilen Novell veya LANtastic gibi yazilimlar örnek verilebilir.
